Epilepsi Nedir:

Epilepsi halk arasında sara hastalığı olarak da bilinen kronik (uzun süreli) bir hastalıktır. Epilepside beyinde bulunan nöronlarda ani ve kontrolsüz boşalmalar (deşarjlar) olur. Bunun sonucunda hastada istemsiz kasılmalar, duyusal değişiklikler ve bilinç değişiklikleri meydana gelir. Epilepsi nöbetler halinde olan bir hastalıktır. Nöbet aralarında hasta sağlıklıdır. Hayatında yalnızca bir nöbet geçiren hasta, epilepsi hastası olarak kabul edilmez.

Epilepsi Belirtileri Nelerdir?

Bazı epilepsi çeşitleri aynı anda ya da ardışık olarak gerçekleşerek kişilerde birçok belirti ve bulgunun ortaya çıkmasına neden olabilir. Belirtilerin süresi birkaç saniye ile 15 dakika arasında değişkenlik gösterebilir.

Bazı belirtiler epilepsi nöbetinin öncesinde oluşması nedeniyle önem arz ederler:

• Ani olarak ortaya çıkan yoğun korku ve endişe hali
• Mide bulantısı
• Sersemlik
• Görme ile ilgili değişiklikler
• Ayak ve ellerin hareketlerinde kısmi kontrolsüzlük
• Vücudun dışına çıkmış gibi hissetmek
• Baş ağrısı

Bu durumları takiben meydana gelen çeşitli belirtileri kişide nöbet geliştiğine işaret ediyor olabilir:

• Bilinç kaybını takip eden kafa karışıklığı
• Kontrolsüz kas kasılmaları
• Ağızdan köpük gelmesi
• Düşme
• Ağızda garip bir tat oluşması
• Diş kenetlenmesi
• Dilin ısırılması
• Ani başlangıçlı hızlı göz hareketleri
• Garip ve anlamsız sesler çıkarma
• Bağırsak ve mesane üzerindeki kontrolün kaybı
• Ani ruh hali değişiklikleri

Epilepsi Tedavisi

Epilepsi hastalığının tedavisi ilaç ve cerrahi olarak uygulanır. Epilepsi tedavisinde en önemli husus epilepsi nöbetleri durdurmak için seçilen ilaçların düzenli ve dikkatli kullanımıdır. Hekimin verdiği ilaçları düzenli ve dikkatli kullanan her beş hastanın dördünde nöbetler durur.

Her anti epileptik ilacın etki mekanizması farklı olduğundan hastanın nöbet tipine uygun olarak ilaç seçilir. Yeterli dozda kullanılan ilaçlar hastalığı yok etmez; ancak epilepsi nöbetlerinin önlenmesine veya sıklığının azaltılmasına yönelik bir etki sağlar.

Tedavi bazı hastalar için ömür boyu sürerken çocukluk çağında başlayan bazı nöbetlerde ise tedavinin 15-20 yaşlarına kadar sürdürülmesi yeterli olabilir.

Tedaviye genellikle tek bir epilepsi ilacı ile başlanır. Doz yavaş yavaş artırılır. Verilen ilacın yetersiz kaldığı durumlarda ise ikinci bir ilaç tedaviye ekledir veya ilaç değiştirilebilir. Bununla birlikte ilacın yan etkilerini izlemek için belirli aralıklarla hastanın kan tahlilleri incelenir. Epilepsi ilacının en sık görünen yan etkileri şu şekilde sıralanabilir;

• Uyku etkisi
• Baş dönmesi
• Dengesizlik

Epilepsi bazı tipleri dışında süreklilik arz eden bir hastalıktır. Nitekim bazı hastalar için ilaç tedavisi yaşam boyu gerekli olabilir. Hastanın bir nöroloji uzmanı tarafından düzenli olarak takibi elzemdir.

Epilepsi hastalarının yaklaşık %30’unda her türlü ilaç tedavisine karşın nöbet sıklığı değişmemektedir. Nitekim ‘Tedaviye dirençli epilepsi’ olarak adlandırılan bu grubun bir bölümünde cerrahi tedavi uygulanmaktadır.

En az iki antiepileptiğin, bir yıl süresince yüksek doz ile kullanılmasına karşın hala yaşam kalitesini sınırlayan nöbet aktivitesi bulunan dirençli epilepsi hastalarına uygulanan epilepsi cerrahisinde, sara krizini tetikleyen bölgenin cerrahi girişimler ile çıkarılması veya baskılanması amaçlanmaktadır.

Hasta cerrahi sonrası ilaçlarını almaya devam eder. Belli bir süre sonra ilaçlar tedrici olarak azaltılır ve kesilir. Cerrahi sonrası hastanın belirli aralıklar kontrol edilmesi gereklidir.   

Tamamen İyileşmesi Mümkün Mü?

Çok dirençli değil ise; primer tip epilepsiler, doğru teşhis ve doğru ilaçla 2-5 yıl arasında tamamen ortadan kayboluyor; fakat herhangi bir sebebe bağlı olarak meydana gelen epilepsilerde, ilacı maalesef ömür boyu kullanmak gerekiyor; çünkü beynin o bölgesinde hasar olduğu için uyarısı daima bozuk kalıyor.

Nöbete Giren İnsana Müdahale Etmemek Mi Gerekir?

Nöbette şuuru kaybolmuşsa hasta nöbeti hatırlamıyor; ayrıca nöbetlerin 1-2 saniyeden başlayıp saatlerce uzadığı durumlar söz konusu olabiliyor. Nöbetler sürekli bir hal alabiliyor, hayati bir tehlike bile olabiliyor. Bunun için; nöbet geçiren kişiyi görünce zarar vermeyecek bir pozisyona getirmek, kendi haline bırakmak, zarar verecek davranışlarda bulunmamak lazım. Nöbet başladıktan sonra bir sağlık kuruluşundan yardım almak gerekiyor.

Farklı Epilepsi Tipleri Var Mı?

Epilepside beyindeki uyarı bozukluğu, beynin bir bölgesinde olduğu gibi, tamamında da görülebiliyor. Beyindeki uyarıların yerine göre, nöbetin tipi ve derecesi de farklı oluyor; yani hastalar her epileptik nöbette ağızdan köpük çıkararak ve yerde kasılarak bayılmıyor. Epilepsinin basit bir kol atmasından ve başın bir tarafa dönmesinden tutun da duygusal açıdan da farklılık gösterilmesine neden olan birçok nöbet tipi var. Örneğin hasta, saldırgan tutumlar sergileyebiliyor, nerede olduğunu bilmeyebiliyor, daha önce yaşamadığı bir şeyi yaşamış gibi algılayabiliyor.

Epilepsi Tedavisinde Cerrahinin Yeri Var Mıdır?

Dirençli bazı vakalarda ve çok özel bazı epilepsi türlerinde epilepsi cerrahisi uygulanıyor. Eğer uyarı beynin tek bölgesinden kaynaklanıyorsa, cerrahiyle o bölge etkisiz hale getiriliyor. Epilepsi hastalarının, “ameliyat olur ve kurtulurum” şeklinde yanlış bir kanıya kapılmamaları gerekiyor; çünkü cerrahi sadece belli bir epilepsi türünde başarı sağlıyor. Epilepsi türü ilaçla kontrol edilebilir bir hale geldiyse, bu tedavinin başarılı olduğu anlamına geliyor; dolayısıyla bu hastalıkta doktor kontrolünde düzenli ilaç tedavisi almak başarı için esastır.