Bel Fıtığı (Lomber Disk Hernisi) Nedir?

Bel fıtığı yani lomber disk hernisi omurları arasındaki kıkırdak dokunun yıpranma veya zorlanma nedeniyle yırtılması, kopması ve yerinden kayması sonrasında sinir köklerinin sıkışması ile oluşur. Diskler, amortisör görevi gören, omurganın hareket yeteneğini sağlayan, omurlar arasındaki lastik sertliğindeki dokudur. Normalde sinir köklerine yakın yerleşmiş olan disk, olduğu yerden taşarak veya koparak sinir köklerine baskı yapabilir. Bu durumda bel ağrısı, bacak ağrısı, bacak uyuşması, kas güçsüzlüğü ortaya çıkabilir. Bel fıtıklarının büyük çoğunluğu bel omurlarının son ikisinde meydana gelmektedir.

Bel Fıtığı Nedenleri Nelerdir?

Bel fıtığının nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte ailevi (kısmen kalıtsal), ve aktiviteye bağlı risk faktörleri olduğu düşünülüyor. Bel fıtığı hemen hemen her yaşta ortaya çıkabilir. İleri yaştaki insanlarda daha sık rastlanan bel fıtığı hastalığı, genç hastaların sağlıklı görünen disklerinde de ortaya çıkabiliyor. Diskin dış kısmındaki halkada zayıflama veya yırtılma olduğunda fıtıklaşma meydana gelir. Aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli faktörler disk zayıflamasına neden olabilir. Bunlar;

• Yaşlanma ve dejenerasyon
• Aşırı kilo
• Ağır yük kaldırmadan kaynaklanan ani bir gerilimdir.

Bel Fıtığı Nasıl Tedavi Edilir?

Bel fıtığı tedavisinde, hastada semptom ve şikayetlerin ne kadarının gözlemlendiği önemlidir. Hasta, hafif belirtiler gösteriyorsa tedavide ilaç kullanımıyla fıtığın sebep olduğu ağrılar azaltılabilir. Bu ilaçlar ağrı kesiciler ve kas gevşeticilerdir. Hasta bel fıtığı belirtilerini çok şiddetli yaşıyorsa bel fıtığı tedavisinde ameliyat gerekebilir. Fizik tedavi sıklıkla yapılır ve bu tedavide amaç kasların güçlendirilmesidir.

Bel bölgesinde bulunan ve vücudun temel iskelet yapısını oluşturan omur denen kemik yapıların arasında destek görevi yapan, hareketlerde sürtünmeyi en aza indiren diskal yapı zamanla dejenere olabileceği gibi ters hareket, ağır kaldırma ve benzeri nedenlerle yerinden oynayabilir. Her iki omur arasından çıkarak özellikle bacaklara doğru ilerleyen sinirler bu diskal yapının yer değiştirmesi nedeni ile baskı altında kalabilirler. Sonuç olarak bacaklarda ağrı, uyuşma, kuvvetsizlik gibi problemler oluşabilir. İleri evre hastalıkta ani idrar kaçırma problemleri dahi oluşabilir.

Bel fıtıklarının %80-85'i Fizik Tedavi ve egzersiz uygulamaları ile düzelebilmektedir. Fizik Tedavide yüzeyel ve derin ısıtıcılarla kan akımının artması ve iyileşmenin hızlanması sağlanır. Ağrı kesici ve kas güçlendirici elektrik akımları ile hastanın ağrısı kesilir ve zayıflamış kaslar güçlendirilir.

Traksiyon denilen elektrikli bel çekme sistemleri ile bel vücut ağırlığı oranlarında çekilerek omurga aralıklarının açılması, fıtığın küçülmesi ve sinir basısının azalması sağlanır. Fizyoterapist eşliğinde yapılan egzersizlerle de beli destekleyen kaslar güçlendirilerek belin stabilitesi arttırılır. Uygulanacak diyet programı ile kilonun azaltılması da bele binen yükü azaltacağından şikayetlerin gerilemesini sağlar.

Bel Fıtığı Ameliyatı Riskli Midir?

Beyin ve sinir cerrahisinin en sık tecrübesinin olduğu ameliyatlardan birisi de bel fıtığı ameliyatıdır. Günümüzde yüksek riskten bahsetmek mümkün değildir. Cerrahi tedavi de en ideal seçenek mikroskop kullanılarak yapılan mikro cerrahidir. Ameliyat genel veya spinal anestezi ile yapılabilir. 1 saat kadar sürer ve hasta ameliyattan sonra 6. saatte yürüyebilir. Ameliyatın genel anlamda başarı oranı %98’dir. Risk faktörleri %3-5 arasındadır. Bunların en sık olanı enfeksiyon riskidir. Riski belirleyen diğer bir faktör hastanın ek rahatsızlığının olup olmaması ve yaşıdır.

Bel Fıtığı Tekrarlar Mı?

Bel fıtığı olan hastalar % 5 oranında nüks olarak adlandırdığımız yineleme ile karşılaşabilirler.

Bel Fıtığından Korunmak İçin Nelere Dikkat Etmek Gerekir?

Bel fıtığı rahatsızlığı olanlar kilo almamalı, ağır kaldırmamalı ve çok uzun süre saatlerce oturur pozisyonda veya ayakta kalmamalıdır. Aşırı kilolu hastalar kilo vermelidir. Soğuk havada bel bölgesini ekstra sıcak tutmak önemlidir. Bel omurgası kaslarını güçlendirici egzersizler ve haftada 2-3 kere yapılacak sırt üstü yüzmek bel omurga sağlığı açısından oldukça değerlidir.

Bel Fıtığı Ne Kadar Yaygındır?

Bel fıtığı vakaları özellikle 35 ila 55 yaşları arasındaki kişilerde yaygın olarak görülür. Bel fıtığı erkeklerde kadınlardan daha yaygındır. Ancak ülkemizde toplumun önemli bir kısmında bel fıtığı şikayetleri görülmektedir